سیستماتیک مولکولی گون های خاردار (تیره باقلائیان) با تاکید بر بخشه anthylloidei

سرده گون (astragalus) از تیره fabaceae با حدود 3000-2500 گونه طبقه بندی شده در 245 بخشه، بزرگترین سرده در میان گیاهان گلدار است. مرکز تنوع این سرده اوراسیا، بویژه جنوب شرق و مرکز آسیا و هیمالیا است. این سرده بیش از 800 گونه در ایران دارد که از این میان 500 گونه انحصاری کشور هستند. گون های خاردار که گروه نسبتا بزرگی از این سرده را تشکیل می دهند، با ویژگی هایی همچون فرم رویشی بالشتکی، خاردار بودن، وجود مجاری تولید کتیرا، کاهش اندازه میوه و گل آذین و داشتن میوه های تک خانه ای وعموما یک یا دو دانه ای از دیگر گروه ها متمایز می شد. این ویژگی ها در بعضی از بخشه های مربوط به زیرسرده های قدیمی گون مانندtragacantha ، calycophysa، astragalus و cercidothrix دیده می شود. آنالیزهای تبارزایشی پیشین بر اساس توالی nrdna its اعضای بالشتکی و خاردار زیرسرده های مذکور را در کنار هم قرار می دهد. اما، حدود و روابط بین این آرایه¬ها به خوبی تعیین نشده است. بخشه anthylloidei نیز به عنوان یکی از پیچیده ترین بخشه های گون های خاردار است که علیرغم بررسی های متعدد، روابط خویشاوندی گونه¬های آن ناشناخته باقی مانده است. در این مطالعه توالی هسته ای ریبوزومی its و توالی های کلروپلاستی rpl32-trnluag، ndhf- rpl32 به منظور ارزیابی روابط تبارزایشی بخشه های مختلف گون های خاردار، با تاکید بر بخشه anthylloidei، تعیین حدود بخشه های مزبور و ارائه یک طبقه بندی صحیح از گون های خاردار، در مقایسه با طبقه بندی های ریخت شناسی پیشین، به کار گرفته شد. نتایج آنالیز داده ها، تک تباری گون های خاردار دارای مجای مولد کتیرا را با حمایت بالا تایید می کند. داده های به دست آمده عدم تک تباری بخشه anthylloidei و سایر بخشه های خویشاوند آن را آشکار ساخت. گونه های بخشه anthylloidei در سرتاسر فیلوگرام های به دست آمده در میان اعضای سایر بخشه های خاردار نمونه برداری شده، پخش شده اند و عدم تک تباری این بخشه را نشان می دهند. یافته های مطالعه حاضر تغییر حدود بخشه anthylloidei و دیگر بخشه های خاردار گون، ارتقاء زیرگونه های موجود در بخشه anthylloidei به سطح گونه، ادغام بخشه eriostoma با بخشه anthylloidei، نمونه برداری بیشتر و استفاده از ژن هایی با نرخ تکاملی بالاتر را پیشنهاد می کند. در تعیین زمان واگرایی گون های خاردار اشتقاق این گروه از سایر گروه های خواهری، حدود 47/3 میلیون سال پیش برآورد گردید.